Zasady wentylacji
Wentylacja jest zorganizowanym sposobem wymiany powietrza w pomieszczeniach. Zorganizowanym, to znaczy zapewniającym doprowadzenie odpowiedniej ilości świeżego powietrza zewnętrznego do budynku, właściwy przepływ powietrza przez pomieszczenia i skuteczne usunięcie zanieczyszczeń gromadzących się w powietrzu wewnętrznym na zewnątrz. Choć główne zasady działania wentylacji są proste, często zdarza się, że nie są przestrzegane. W konsekwencji instalacja nie działa prawidłowo, czego skutkiem jest zła jakość powietrza w budynku powodująca dyskomfort użytkowników, wzrost wilgotności powietrza przyczyniający się do zawilgocenia budynku i sprzyjający jego zagrzybieniu.

Warunkiem działania każdego typu wentylacji jest doprowadzenie niezbędnej ilości powietrza do budynku. Gdy ten warunek nie zostanie spełniony, wentylacja nie będzie działać skutecznie, nawet jeżeli pozostałe jej elementy zostaną wykonane prawidłowo. Przepisy regulujące działanie wentylacji określają ilość powietrza, jaką należy usuwać z mieszkania.
W wypadku wentylacji naturalnej (stosowanej w Polsce najczęściej), zwanej potocznie grawitacyjną, zakłada się swobodny napływ powietrza. Jest on możliwy dzięki nieszczelnościom w obudowie budynku. Naturalną drogą przedostawania się powietrza mogą więc być nieszczelności okien i drzwi zewnętrznych, nieszczelności w ścianach. Taki sposób doprowadzenia powietrza sprawdzał się w praktyce zanim w budownictwie zaczęto stosować nowoczesne okna wyposażone w uszczelki, a technologie budowy ścian i docieplania budynków umożliwiały infiltrację, czyli niekontrolowany przepływ powietrza przez przegrody. Dzisiaj powszechnie występującym problemem jest nadmierne uszczelnienie budynków.
Skutki braku przepływu powietrza zauważyli użytkownicy mieszkań, a producenci okien zaczęli stosować różne rozwiązania mające poprawić napływ powietrza do budynków. Zaczęto od usuwania fragmentów uszczelek oraz zmiany ich kształtu, jednak bez większych rezultatów. Z pomocą przyszli producenci okuć oferując możliwość rozszczelnienia, czyli tak zwanej mikrowentylacji. To rozwiązanie jest korzystniejsze aczkolwiek ma zasadniczą wadę. Powietrze będzie się dostawać do budynku tylko pod warunkiem świadomej ingerencji mieszkańców, którzy muszą samodzielnie rozszczelnić okna. Praktyka pokazuje, że wiele osób nie korzysta z tej funkcji, więc wentylacja pomieszczeń nadal nie jest wystarczająca.

Nawiewniki - sposób na doprowadzenie powietrza do domu
Rozwiązaniem zapewniającym doprowadzenie odpowiedniej ilości powietrza, niezbędnej do sprawnego wentylowania budynku jest stosowanie specjalnych nawiewników. Są to niewielkie, najczęściej nieskomplikowane urządzenia przeznaczone do montażu w oknach lub w ścianach budynku.
Dostępne na rynku nawiewniki można klasyfikować ze względu na ich budowę i sposób regulacji ilości doprowadzanego powietrza.

 

	Nawiewnik okienny montowany na profilu okna fot. aereco
	Nawiewnik okienny montowany w świetle szyby fot. Renson
	Nawiewnik okienny fot. aereco

Nawiewniki o przepływie nieregulowanym

Nawiewniki o stałym przekroju (o stałej wielkości otworu doprowadzającego powietrze - bez możliwości regulacji) doprowadzają do pomieszczenia taką ilość powietrza, jaka wynika z różnicy ciśnienia na zewnątrz i wewnątrz pomieszczenia, czyli zależną od warunków atmosferycznych. Niektóre z nich są wyposażone w przepustnicę, której przymknięcie radykalnie ogranicza przepływ powietrza przez nawiewnik.

Nawiewniki o przepływie regulowanym

Nawiewniki regulowane ręcznie - są obsługiwane przez użytkownika, który za pomocą specjalnej przesłony zmienia wielkość otworu doprowadzającego powietrze. Ilość powietrza przedostającego się do pomieszczenia zależy więc od położenia przepustnicy oraz od różnicy ciśnienia na zewnątrz i wewnątrz.
Nawiewniki ciśnieniowe - działają samoczynnie, pod wpływem zmian różnicy ciśnienia wewnątrz i na zewnątrz pomieszczenia. Doprowadzają do pomieszczenia taką ilość powietrza, jaka wynika z różnicy ciśnienia. Do pewnej granicznej wartości różnicy ciśnienia otwór doprowadzający powietrze jest maksymalnie otwarty. Gdy różnica ciśnienia nadal rośnie, na przykład na skutek podmuchów wiatru, przepustnica w nawiewniku przymyka się, zapobiegając nadmiernemu napływowi powietrza. Jednocześnie użytkownik ma możliwość ręcznego przymknięcia przepustnicy, aby zmniejszyć przepływ do minimum.
Nawiewniki termostatyczne - działają samoczynnie, pod wpływem zmiany temperatury zewnętrznej. Gdy temperatura spada poniżej określonej wartości (zwykle poniżej zera), przepustnica zmniejsza wielkość otworu nawiewnego i ogranicza dopływ powietrza zewnętrznego. Ilość nawiewanego powietrza zależy od różnicy ciśnienia wewnątrz i na zewnątrz oraz od wielkości otworu, ustalonej przez termostat. Ze względu na budowę mechanizmu sterującego przepustnicą, nawiewniki tego typu mają stosunkowo duże wymiary, są więc przeznaczone do montażu w ścianie budynku.
Nawiewniki higrosterowane - działają automatycznie, w sposób uzależniony od wilgotności powietrza wewnątrz pomieszczenia. Są wyposażone w czujnik z taśmy poliamidowej, który otwiera przesłonę nawiewnika i zwiększa strumień powietrza dopływającego do pomieszczenia, gdy wilgotność wzrasta, oraz przymyka ją, gdy wilgotność spada poniżej określonego poziomu. Wielkość szczeliny zmienia się proporcjonalnie do zmiany wilgotności względnej w przedziale od 35 do 70%. Poniżej 35% wilgotności względnej szczelina w nawiewniku jest minimalna, powyżej 70% nawiewnik jest maksymalnie otwarty. Dzięki nawiewnikom sterowanym poziomem wilgotności intensywność wymiany powietrza zwiększa się w pomieszczeniach, w których powstaje najwięcej wilgoci, na przykład nocą w sypialniach.

Miejsce i sposób montażu
Nawiewniki montuje się najczęściej w oknach - w ich górnej części. Można je zainstalować także w roletach zewnętrznych lub w górnej części ścian zewnętrznych. Umieszczenie nawiewnika na zalecanej wysokości, powyżej 2 m od posadzki, jest uzasadnione potrzebą zapewnienia komfortu użytkownikom. W ogrzewanym pomieszczeniu powietrze na tej wysokości jest na tyle ciepłe, że zimne dostające się z zewnątrz ogrzewa się od niego i nie powoduje przeciągów.
W oknie nawiewnik może być zamontowany pomiędzy górną krawędzią szyby zespolonej a ramiakiem skrzydła. Trudno więc zainstalować go w oknie już wbudowanym, gdyż konieczna jest wymiana szyby na odpowiednio mniejszą. Należy także pamiętać, że tak umieszczony nawiewnik zmniejsza wielkość przeszklenia.
Wygodniej jest zamontować nawiewnik w profilu skrzydła lub ościeżnicy. Urządzenia te można zainstalować zarówno w oknach drewnianych, tworzywowych, jak i aluminiowych o ile dopuszcza to aprobata techniczna urządzenia. Montaż jest możliwy nie tylko podczas produkcji okna ale także w gotowych, wbudowanych oknach. Wymaga wyfrezowania w profilu otworów, zgodnie z zaleceniami producenta, przykręceniu nawiewnika i założeniu osłon.
Do montażu w ścianie przeznaczone są inne typy nawiewników. Takie rozwiązanie o wiele łatwiej stosować podczas wznoszenia budynku niż w gotowym domu.
Producenci systemów profili okiennych oferują także specjalne nawiewniki montowane wewnątrz profilu. Działają one na zasadzie różnicy ciśnienia wewnątrz i na zewnątrz. Urządzenia te są montowane podczas produkcji okna.

Wielkość przepływu
Przepisy określają dopuszczalną wielkość przepływu powietrza przez nawiewniki. Przy całkowitym otwarciu otworu nawiewnego powinny zapewniać przepływ od 20 do 50m³ powietrza gdy w budynku jest zastosowana wentylacja grawitacyjna oraz od 15 do 30m³ gdy jest wentylacja mechaniczna wywiewna. Na tej podstawie powinno się dobierać ilość nawiewników w mieszkaniu.
Aby nawiewniki umożliwiały pewien minimalny dopływ powietrza powinny przy całkowitym zamknięciu zapewnić przepływ 20-30% strumienia maksymalnego, co daje wielkość porównywalną z oknem o współczynniku infiltracji a=0,5-1,0 m³/(mhdaPa^2/3), a więc typowym oknem.

Kiedy montować ?
Nawiewniki należy stosować gdy w domu są zamontowane szczelne okna, a więc o współczynniku infiltracji mniejszym niż 0,3 m³/(mhdaPa^2/3). Nakazują to przepisy, tj. rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
Wyjątek stanowią budynki wyposażone w wentylację mechaniczną nawiewo-wywiewną.

Dobór ilości nawiewników
Przepisy określają, jaka powinna być intensywność wentylacji w budynkach mieszkalnych. Ustalone są ilości powietrza (podawane w metrach sześciennych na godzinę), jakie należy usuwać z poszczególnych typów pomieszczeń (kuchni, łazienki, toalety, pomieszczeń gospodarczych oraz niektórych pokoi - szczegółowe wartości podano w ramce).
Jednocześnie przepisy określają, że ilość powietrza doprowadzanego do mieszkania lub domu musi być równa ilości powietrza usuwanego, przy czym nie może być mniejsza niż 20 m³ na osobę w ciągu godziny. Zbyt mały dopływ powietrza zewnętrznego spowoduje zmniejszenie intensywności wentylacji lub zaburzenia w jej działaniu (odwrócenie ciągu w kanałach wentylacyjnych lub dymowych, zakłócenia w spalaniu gazu).
Należy więc pamiętać, że bilans powietrza nawiewanego i wywiewanego musi być wyrównany.
Planując doprowadzenie powietrza należy poza ilością zaplanować także sposób jego dostarczania. Zgodnie z zasadami prawidłowej wentylacji (a także wymaganiami normowymi) powietrze świeże, zewnętrzne doprowadza się do wszystkich pokoi, skąd będzie ono przepływać przez pozostałe pomieszczenia w kierunku kanałów wywiewnych.

Pierwszym krokiem do określenia liczby nawiewników jest obliczenie wielkości strumienia powietrza wentylacyjnego dla całego domu. Należy więc zsumować ilości powietrza, które powinny być usuwane z pomieszczeń, w których znajdują się kanały wywiewne (zgodnie z wymaganiami prezentowanymi w ramce).
Następnie należy wstępnie określić liczbę nawiewników. Wartość całkowitego strumienia powietrza dzieli się przez wielkość strumienia powietrza, jaki może doprowadzić jeden nawiewnik, a wynik zaokrąglić w górę. W ten sposób zostanie określona liczba nawiewników, które doprowadzą oczekiwana ilość powietrza zewnętrznego. Na przykład gdy całkowity, wymagany strumień powietrza wynosi 150 m³/h (mieszkanie z kuchnią wyposażoną w kuchenkę gazową, łazienką i osobną toaletą) i podzielimy go przez 30 m³/h (wydajność przykładowego nawiewnika), okaże się, że potrzebne jest 5 nawiewników.
Gdy zostanie wstępnie określona liczba nawiewników, należy rozplanować ich rozmieszczenie. Bezwzględnie w każdym pokoju należy przewidzieć co najmniej jeden nawiewnik. W pokojach o niewielkiej kubaturze (pokój typowej wysokości i powierzchni do około 20m²) jeden nawiewnik powinien zapewnić odpowiedni dopływ powietrza. W pokojach większych (np. salon, o typowej wysokości i powierzchni ponad 20m²) najczęściej będzie konieczne założenie dwóch nawiewników, gdyż jeden może się okazać za mało wydajny, aby zapewnić oczekiwaną wymianę powietrza.

Schemat organizacji dopływu powietrza wentylacyjnego do budynku

Koncepcja wentylowania kuchni
Gdy na podstawie wstępnych wyliczeń zostanie określona liczba nawiewników, należy jeszcze rozważyć sposób wentylowania kuchni i zweryfikować dobór nawiewników. Sposób doprowadzenia powietrza do kuchni zależy od jej wyposażenia. Jeżeli kuchnia jest wyposażona w okno, to decyzja o montowaniu nawiewnika zależy od tego czy jest w niej używany gaz czy nie.
Gdy w kuchni znajduje się kuchenka gazowa i kocioł dwufunkcyjny, wtedy należy zapewnić o wiele więcej powietrza zarówno do wentylacji jak i spalania. Powietrze doprowadza się w takim wypadku przez nawiewnik o stałym strumieniu powietrza nawiewanego. Możliwe jest także doprowadzenie powietrza pośrednio przez pozostałe pomieszczenia, ważne jednak aby było go odpowiednio dużo.
Kuchnia z kuchenką elektryczną może być wentylowana zarówno w sposób naturalny, jak i mechaniczny, przy zapewnieniu właściwego doprowadzenia powietrza zewnętrznego. Można nie montować nawiewnika, a powietrze będzie doprowadzone pośrednio poprzez nawiewniki instalowane w pokojach.

Wydajność nawiewników
Obliczając liczbę nawiewników na podstawie łącznego strumienia powietrza wentylacyjnego należy dokładnie zapoznać się z parametrami elementów doprowadzających powietrze. Każdy producent powinien jasno określić, ile powietrza może doprowadzić nawiewnik. Zazwyczaj podaje się wydajność (maksymalny przepływ powietrza) przy pełnym otwarciu nawiewnika, przy różnicy ciśnienia wewnątrz i na zewnątrz pomieszczenia wynoszącej 10 Pa. Porównując nawiewniki należy zwrócić uwagę na ten parametr. Jeżeli wydajność dwóch nawiewników została podana dla różnych warunków, ich parametrów nie da się łatwo porównać. Należy pamiętać, że im większa różnica ciśnienia, tym wydajność nawiewnika może być większa.
Gdyby więc porównywać nawiewniki w tych samych warunkach, czyli przy różnicy ciśnienia (10 Pa), może się okazać, że zestawienie wydajności wygląda zupełnie inaczej.
Porównując nawiewniki należy także sprawdzić, jaki minimalny strumień powietrza mogą doprowadzić, dotyczy to nawiewników o regulowanej wielkości strumienia przepływającego powietrza.
Według Polskiej Normy z zakresu wentylacji wydajność nawiewnika powinna mieścić się w granicach 20 - 50 m³/h dla zastosowań w wentylacji naturalnej, a 15 - 30 m³/h dla wentylacji mechanicznej wywiewnej. Norma określa także, że jeżeli element zmieniający wielkość przepływu powietrza w nawiewniku jest maksymalnie przymknięty, to strumień powietrza przy takim ustawieniu powinien wynosić 20 - 30 % maksymalnej wydajności. Jest to wielkość porównywalną z oknem o współczynniku infiltracji a=0,5-1,0 m³/(mhdaPa^2/3), a więc typowym oknem.

Akustyka
Podczas montażu nawiewników w oknie lub ścianie należy się liczyć z pogorszeniem właściwości akustycznych przegrody, w której będzie zainstalowany element. Otwór, którym powietrze jest doprowadzane do pomieszczenia będzie powodował przenikanie hałasu z zewnątrz. Dlatego, jeżeli budynek jest usytuowany w pobliżu hałaśliwego sąsiedztwa, warto zastosować nawiewniki wyposażone w specjalna wkładkę tłumiącą. Dobrze izolujący nawiewnik nie powinien pogarszać właściwości akustycznych okna. Dla porównania rozszczelnienie okna za pomocą okuć powoduje spadek izolacyjności o około 5 dB.
Podczas wyboru nawiewnika o podwyższonej izolacyjności akustycznej, należy także sprawdzić dokładnie jego wydajność. Nawiewnik musi mieć odpowiednią konstrukcję, aby wraz z zapewnieniem ochrony przed hałasem nie zmniejszyła się jego wydajność.
Wybierając więc pomiędzy dwoma nawiewnikami o podwyższonej izolacyjności akustycznej można kierować się dwoma kryteriami:
- porównywać wydajność kilku nawiewników o jednakowej izolacyjności akustycznej
lub
- porównywać izolacyjność akustyczną kilku nawiewników o jednakowej wydajności.

Ocena: brak ocen
Musisz się zalogować by móc ocenić ten artykuł.